Biohacking: Πώς σχετίζεται με τη διατροφή και πώς ωφελεί την υγεία μας;

Aν αυτή είναι η πρώτη φορά που έρχεστε αντιμέτωποι με τον όρο biohacking, τότε το πιο πιθανό είναι να σκεφτείτε πως αναφέρεται σε κάτι πολύ “high-tech” και πως ίσως έχει να κάνει με hackers, υπολογιστές, προσωπικά δεδομένα κλπ. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, ο όρος σχετίζεται- όπως προδίδει και ο τίτλος του άρθρου μας- με τις προσωπικές μας συνήθειες και τον τρόπο που αυτές επηρεάζουν την υγεία μας! Μάλιστα, χωρίς να το γνωρίζετε, ίσως έχετε ήδη ενσωματώσει ορισμένα "biohacks" στην καθημερινή σας ρουτίνα!

Στο άρθρο μας, λοιπόν, θα δούμε:

Επειδή ο όρος biohacking είναι σχετικά «φρέσκος»- γεννήθηκε, δηλαδή, μόλις πριν λίγα χρόνια- αξίζει αρχικά να εξηγήσουμε περί τίνος πρόκειται.

Κάποιοι ονομάζουν το biohacking “DIY-βιολογία” (όπου DIY= do it yourself= κάν’ το μόνος σου). Τι σημαίνει, όμως, αυτό; Στην ουσία το biohacking είναι η διαδικασία υιοθέτησης αλλαγών σε πολλαπλές πτυχές του καθημερινού μας τρόπου ζωής προκειμένου να «χακάρουμε» τη βιολογία του σώματός μας με απώτερο στόχο να βελτιώσουμε την υγεία και την ευημερία μας.

Οι υποστηρικτές του biohacking- γνωστοί και ως biohackers- υποστηρίζουν τη θεωρία πως τα σώματά μας αλλάζουν συνεχώς και γι’ αυτό πρέπει να προσπαθήσουμε να εκμεταλλευτούμε αυτές τις αλλαγές για να ζήσουμε καλύτερα. Αυτό, λοιπόν, μπορούμε να το κάνουμε ελέγχοντας τα διάφορα «ερεθίσματα» που μεταβάλλουν τη λειτουργία του σώματός μας. Μέσα σε αυτά συμπεριλαμβάνονται:

Θα πρέπει να ανφέρουμε πως υπάρχει άλλος ένας τύπος biohacking που βασίζεται στον «χειρισμό» του σώματος με βάση την τεχνολογία (π.χ. με χρήση ειδικών εμφυτευμάτων) και τη χορήγηση χημικών ουσιών. Στο άρθρο μας δε θα αναφερθούμε σε τέτοιου είδους τεχνικές- κυρίως γιατί αρκετές από αυτές είναι αμφιλεγόμενες.

Είναι πλέον γνωστό σε όλους μας πως η διατροφή αποτελεί έναν παράγοντα που παίζει πολλαπλό και καθοριστικό ρόλο στην υγεία μας. Έτσι, λοιπόν, δε θα μπορούσε η διατροφή να λείπει από τους «πυλώνες» της φιλοσοφίας του biohacking.

Οι biohackers απορρίπτουν την ιδέα πως το «τρώμε λιγότερο, ασκούμαστε περισσότερο» είναι η μόνη/καθολική προσέγγιση για να ζούμε με υγεία και να προστατευόμαστε από την εμφάνιση ασθενειών. Πρωταρχικός στόχος, λοιπόν, δεν είναι μόνο ο έλεγχος της θερμιδικής πρόσληψης και απωλειας περισσότερο εστιάζουν στο «τι βάζουμε στο σώμα μας, με τι το τροφοδοτούμε»- μιλάμε φυσικά για τα τρόφιμα, τα επιμέρους συστατικά που περιέχουν και κυρίως το πώς αυτά επηρεάζουν τον καθένα από εμάς.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο οργανισμός του καθενός μας είναι διαφορετικός. Πολύ συχνά βλέπουμε πως μια διατροφή που «δουλεύει» για ένα άτομο δεν έχει τα ίδια αποτελέσματα για κάποιο άλλο- και αυτό μπορεί να οφείλεται στα γονίδιά μας. Γι’ αυτό, λοιπόν, έχει αναπτυχθεί ένας κλάδος της επιστήμης που ασχολείται με την αλληλεπίδραση της διατροφής με τα γονίδιά μας. Η διατροφογενομική, λοιπόν-όπως ονομάζεται- βασίζεται στη ιδέα ότι η συνολική γενετική έκφραση του σώματός μας μπορεί να χαρτογραφηθεί και να βελτιστοποιηθεί ελέγχοντας πώς τα διαφορετικά θρεπτικά συστατικά επηρεάζουν την υγεία μας. Δεν είναι λίγοι, μάλιστα, αυτοί που πιστεύουν πως στο μέλλον – και ίσως στο όχι και τόσο μακρινό- η διατροφογενομική θα συμβάλει σημαντικά στην αποτελεσματική διαχείριση του σωματικού βάρους και στην πρόληψη/αντιμετώπιση νόσων που συνδέονται με τη διατροφή.

Παρότι είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο πως η ζάχαρη αυξάνει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, επηρεάζει αρνητικά τη διάθεση, αυξάνει τον κίνδυνο φλεγμονής, συμβάλλει στον σχηματισμό τερηδόνας των δοντιών κ.ά., τις τελευταίες δεκαετίες η κατανάλωση της-και των πρόσθετων σακχάρων γενικότερα- έχει εκτοξευθεί. Αυτό κατά κύριο λόγο οφείλεται στην «εισβολή» των συσκευασμένων επεξεργασμένων τροφίμων στη διατροφή μας. Έτσι, στην ουσία, ο αποκλεισμός της ζάχαρης από τη διατροφή μας σημαίνει την αποφυγή κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων, γλυκισμάτων, αναψυκτικών κλπ.- με άλλα λόγια μια στροφή σε μια πιο «φυσική» διατροφή. Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε πως όταν μιλάμε για αποφυγή σακχάρων δεν αναφερόμαστε στα φυσικά σάκχαρα των φρούτων, που είναι τρόφιμα με υψηλή θρεπτικηή αξία και δεν πρέπει να λείπουν από τη διατροφή μας.

Αυτή είναι μια από τις πιο δημοφιλείς διατροφικές «τακτικές» του biohacking. Aν πιστεύετε πως είστε «ευαίσθητοι» σε ένα συγκεκριμένο τρόφιμο (π.χ. κόκκινο κρέας, επεξεργασμένη ζάχαρη, γαλακτοκομικά, σόγια) ή ανησυχείτε ότι σας προκαλεί φλεγμονή, μπορείτε να ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα:

Κατά τη δεύτερη φάση της επανεισαγωγής του τροφίμου στη διατροφή σας, να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί για τυχόν εμφάνιση συμπτωμάτων όπως: εξανθήματα, πόνος, κόπωση ή γαστρεντερικά συμπτώματα όπως διάρροια, δυσκοιλιότητα. Αν εμφανίσετε τέτοιου είδους συμπτώματα, αυτό ίσως σημαίνει πως ο οργανισμός σας δεν ανέχεται καλά το συγκεκριμένο τρόφιμο και ίσως σας οφελούσε να το αντικαταστήσετε με κάποιο/α άλλο/α στη διατροφή σας. Σε αυτή την περίπτωση, θα ήταν πολύ χρήσιμο να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία διαιτολόγο-διατροφολόγο.

Το φυλλικό οξύ είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη που ανήκει στο σύμπλεγμα βιταμινών Β. Ο λόγος που η επαρκής πρόσληψή του θεωρείται “biohack” είναι πως το φυλλικό οξύ φαίνεται να συνδέεται το μήκος των τελομερών. Λογικά θα αναρωτιέστε τι είναι τα τελομερή. Είναι, λοιπόν, δομές που βρίσκονται στο τέλος των χρωμοσωμάτων μας και τείνουν να μειώνονται με την ηλικία. Τα μικρότερα σε μήκος τελομερή σχετίζονται με χαμηλότερη επιβίωση και υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης νόσων. Ωστόσο, φαίνεται πως ο ρυθμός με τον οποίο μειώνονται επηρεάζεται από παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η διατροφή. Τα ηλικιωμένα άτομα με πιο υγιεινή διατροφή τείνουν να έχουν μακρύτερα τελομερή, ενώ τα άτομα με χρόνιες ασθένειες έχουν συχνά βραχύτερα. Όσον αφορά το φυλλικό οξύ, υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν πως τα άτομα με επαρκή επίπεδα φυλλικού οξέος έχουν μακρύτερα τελομερή, ενώ η ανεπάρκεια της βιταμίνης μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες στο DNA και βραχύτερα τελομερή. Γι’ αυτό, λοιπόν, βάλτε στη διατροφή σας τρόφιμα όπως σπανάκι, μπρόκολο, σπαράγγι, συκώτι, όσπρια κ.ά. έτσι ώστε να εξασφαλίσετε επαρκή επίπεδα φυλλικού οξέος (τα οποία μπορείτε να ελέγξετε με έναν απλό αιμοτολογικό έλεγχο).

Δε χρειάζεται, λοιπόν, να μετατρέψουμε τους εαυτούς μας σε πειραματόζωα. Αξίζει, όμως, υιοθετώντας μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά μας, να δοκιμάζουμε τι λειτουργεί καλύτερα για τον καθένα από εμάς και να το αξιοποιήσουμε για να φτάσουμε σε μια βελτιωμένη εκδοχή του εαυτού μας.