Πρόληψη και ευαισθητοποίηση για το Σακχαρώδη Διαβήτη

Γράφει ο Φραγκίσκος N. Οικονόμου MD, PhD, Ενδοκρινολόγος - Διαβητολόγος

Συνεργάτης Αθηναϊκής Mediclinic & Πολυϊατρείου Αλίμου

Ενέργειες και δράσεις σχετικές με την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών για τους παράγοντες κινδύνου εμφάνισης του Σακχαρώδη Διαβήτη στοχεύουν στη καθυστέρηση εμφάνισης της νόσου, καθώς και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής όσων νοσούν. Απώτερος σκοπός είναι η μείωση της εμφάνισης της ασθένειας και της οικονομικής επιβάρυνσης που επιφέρει.

Η γλυκόζη (το σάκχαρο) πού παίρνουμε από την τροφή για να εισέλθει στα κύτταρα και να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ενέργειας χρειάζεται τη δράση της ινσουλίνης, μιας ορμόνης που παράγεται και εκκρίνεται από το πάγκρεας. Διαταραχή στην έκκριση (διαβήτης τύπου 1 ή ινσουλινοεξαρτόμενος) ή στη δράσης της ινσουλίνης (διαβήτης τύπου 2 ή μη - ινσουλινοεξαρτόμενος) έχει ως αποτέλεσμα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και εμφάνιση Σακχαρώδη Διαβήτη.

Ο Διαβήτης είναι σημαντικός γιατί τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα επιφέρουν μεταβολικές διαταραχές που οδηγούν σε σοβαρές και επιβλαβείς επιπλοκές. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης έως και 15 έτη, αυξάνει την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου 2-4 φορές και είναι από τις κύριες αιτίες νεφρικής ανεπάρκειας, ακρωτηριασμού και τύφλωσης στους ενήλικες.

Η σημασία του Διαβήτη και της νοσηρότητας που επιφέρει αυξάνεται όσο αυξάνεται η ηλικία του πληθυσμού. Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι προσβάλει περίπου το 10% του ελληνικού πληθυσμού (από το οποίο το 20-25% δεν το γνωρίζει), καθιστούν το Σακχαρώδη Διαβήτη μία τεράστια και σύνθετη πρόκληση υγείας.

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 αφορά στο 95% των ενηλίκων με Διαβήτη και είναι μια εξελισσόμενη κατάσταση η οποία διέρχεται από το στάδιο του προ-Διαβήτη. Προ-Διαβήτης υπάρχει όταν το σάκχαρο στο αίμα είναι υψηλότερο του φυσιολογικού αλλά όχι ενδεικτικό Διαβήτη. Ο Διαβήτης είναι επικίνδυνος, αλλά μπορεί να αποφευχθεί ή να καθυστερήσει, είναι συχνός, αλλά μπορεί να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισής του με την ελάττωση του σωματικού βάρους. Μέτρια καθημερινή φυσική δραστηριότητα 30 λεπτών, όπως περπάτημα, μαζί με απώλεια 5-10% του σωματικού βάρους μπορούν να επιφέρουν μείωση έως και 60% της εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη. Η εφαρμογή ενός προγράμματος απώλειας βάρους είναι πιο επιτυχής όταν συνδυάζει διατροφικό πλάνο και φυσική δραστηριότητα.

Σημαντικά σημεία στην προσπάθεια βελτίωσης του υγειονομικού και οικονομικού φορτίου του Σακχαρώδη Διαβήτη είναι η πρωτογενής πρόληψη, ο έλεγχος - πρώιμη διάγνωση και η βελτίωση της ποιότητας περίθαλψης. Είναι προφανές ότι ενώ η περίθαλψη βασίζεται κυρίως στο υγειονομικό σύστημα η πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση εξαρτώνται από την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών.

Πότε μετρήσατε τελευταία φορά το σάκχαρό σας; Ελέγξτε το σάκχαρο στο αίμα σας εάν είστε άνω των 45 ετών ή κάτω των 45 υπέρβαρος με χαμηλή φυσική δραστηριότητα και με παράγοντες κινδύνου εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη. Παράγοντες κινδύνου θεωρούνται το οικογενειακό ιστορικό Διαβήτη, το ατομικό αναμνηστικό Διαβήτη κύησης, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η χαμηλή καλή χοληστερόλη (HDL) και τα υψηλά τριγλυκερίδια.

Η αλλαγή τρόπου ζωής αποδεδειγμένα και αποτελεσματικά μπορεί να παρεμποδίσει και να καθυστερήσει την εμφάνιση του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. Το ξεκάθαρο όφελος στην υγεία που εξασφαλίζει η αποφυγή της ασθένειας, καθιστά σαφή την ανάγκη αλλαγής διατροφικών και κοινωνικών συμπεριφορών ανάμεσα στα άτομα με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη.