Ποιες εξετάσεις εντοπίζουν τους συχνότερους καρκίνους;

Η παγκόσμια ημέρα κατά του Καρκίνου έχει καθιερωθεί στις 4 Φεβρουαρίου, με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά του Καρκίνου (Union of International Cancer Control)  με στόχο την ευαισθητοποίηση των κυβερνήσεων και των φορέων υγείας.

Τέτοιες δράσεις είναι σημαντικές, καθώς το φορτίο του καρκίνου σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο είναι τεράστιο και η πρόληψη και ο έλεγχος του κρίνονται αναγκαίοι. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, 7.6 εκατομμύρια θάνατοι προκλήθηκαν από τον καρκίνο το 2008 και εκτιμάται ότι οι περιπτώσεις θανάτου θα αγγίξουν τα 11 εκατομμύρια το 2030. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι συχνότεροι τύποι καρκίνου αφορούν στον καρκίνο του πνεύμονα, του στομάχου, του ήπατος, του ορθοκολικού και του μαστού.

Ο καρκίνος αποτελεί μια νοσογόνο κατάσταση η οποία μπορεί να προσβάλει οποιοδήποτε μέρος του σώματος και χαρακτηρίζεται από την ανεξέλεγκτη παραγωγή επιθετικών κυττάρων, τα οποία αναπτύσσονται πέρα από τα φυσιολογικά τους όρια (διηθούν τους περιβάλλοντες ιστούς) και δύναται να εξαπλωθούν από το σημείο παραγωγής τους σε διάφορα όργανα του σώματος (μετάσταση).

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τον καρκίνο στο άρθρο με θέμα «Κατανοώντας πλήρως τον καρκίνο».

Σε αυτό το άρθρο θα διαβάσετε τις εξετάσεις που πρέπει να γίνονται, για τον εντοπισμό του καρκίνου σε πρώιμο στάδιο.

Οι εξετάσεις διαλογής (screening tests) για τον καρκίνο στοχεύουν στον εντοπισμό του καρκίνου νωρίς, προτού προκαλέσει συμπτώματα και όταν μπορεί να είναι ευκολότερη η επιτυχής θεραπεία. Οι αποτελεσματικές δοκιμές διαλογής είναι αυτές που:

• Ανιχνεύουν έγκαιρα τον καρκίνο (σε κατά το δυνατόν πιο πρώιμο στάδιο)
• Μειώνουν την πιθανότητα κάποιος που εξετάζεται τακτικά να πεθάνει από τον καρκίνο
• Έχουν περισσότερα πιθανά οφέλη από βλάβες. (Πιθανές βλάβες των εξετάσεων διαλογής περιλαμβάνουν αιμορραγία ή άλλη σωματική βλάβη, ανακριβή αποτελέσματα των δοκιμών και υπερδιάγνωση - η διάγνωση καρκίνων που δεν θα είχαν προκαλέσει προβλήματα και δεν χρειάζονταν θεραπεία.)

1. Καρκίνος παχέος εντέρου

Εξετάσεις κολονοσκόπησης, σιγμοειδοσκόπησης και κοπράνων (δοκιμές μικροσκοπικής απώλειας αίματος κοπράνων υψηλής ευαισθησίας)

Αρκετές δοκιμές διαλογής έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του παχέος εντέρου. Η κολονοσκόπηση και η σιγμοειδοσκόπηση όχι μόνο ανιχνεύουν τον καρκίνο του παχέος εντέρου νωρίς, αλλά επίσης βοηθούν στην πρόληψη της νόσου. Αυτό συμβαίνει επειδή αυτές οι εξετάσεις μπορούν να βρουν μη φυσιολογικές αυξήσεις του παχέος εντέρου (πολύποδες) που μπορούν να αφαιρεθούν πριν γίνουν καρκίνοι. Οι ομάδες εμπειρογνωμόνων συνιστούν γενικά τα άτομα που διατρέχουν μέσο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου να κάνουν έλεγχο με μία από αυτές τις εξετάσεις σε ηλικίες 50 έως 75 ετών.

Εικονική κολονοσκόπηση

Αυτή η δοκιμή επιτρέπει την εξέταση του παχέος εντέρου και του ορθού από το εξωτερικό του σώματος. Παρόλο που δεν έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τους θανάτους από καρκίνο του παχέος εντέρου και μπορεί να αποκαλύψει πιθανά προβλήματα εκτός του παχέος εντέρου, τα οποία στη συνέχεια πρέπει να διερευνηθούν περαιτέρω, αυτή η δοκιμή μπορεί να συνιστάται εάν είναι η μόνη δοκιμή ελέγχου καρκίνου του παχέος εντέρου που ένα άτομο θεωρεί αποδεκτή.

2. Καρκίνος δέρματος

Εξετάσεις δέρματος

Οι γιατροί συχνά συστήνουν στα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο καρκίνου του δέρματος να εξετάζουν τακτικά το δέρμα τους ή να το κάνουν ένας πάροχος υγειονομικής περίθαλψης. Τέτοιες εξετάσεις δεν έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του δέρματος και μπορεί να οδηγήσουν σε υπερβολική θεραπεία. Ωστόσο, οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν τις αλλαγές στο δέρμα τους, όπως ένα νέο σπίλο ή μια αλλαγή σε ένα υπάρχοντα σπίλο και να τις αναφέρουν αμέσως στο γιατρό τους.

3. Καρκίνος μαστού

Κλινικές εξετάσεις μαστού και τακτικές αυτοεκτάσεις μαστού

Η τακτική εξέταση των μαστών από παρόχους υγειονομικής περίθαλψης ή από τις ίδιες τις γυναίκες δεν έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τους θανάτους από καρκίνο του μαστού. Ωστόσο, εάν μια γυναίκα ή ο πάροχος υγειονομικής περίθαλψης παρατηρήσει ένα κομμάτι ή άλλη ασυνήθιστη αλλαγή στο στήθος, είναι σημαντικό να το ελέγξετε.

Μαστογραφία

Αυτή η μέθοδος για τον έλεγχο του καρκίνου του μαστού έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τους θανάτους από τη νόσο μεταξύ των γυναικών ηλικίας 40 έως 74 ετών, ειδικά εκείνων άνω των 50 ετών.

Μαγνητική τομογραφία μαστού

Αυτό το τεστ απεικόνισης χρησιμοποιείται συχνά για γυναίκες που φέρουν επιβλαβή μετάλλαξη στο γονίδιο BRCA1 ή στο γονίδιο BRCA2. Οι γυναίκες με αυτές τις μεταλλάξεις έχουν υψηλό κίνδυνο καρκίνου του μαστού, καθώς και αυξημένο κίνδυνο για άλλους καρκίνους.

4. Καρκίνος γυναικείων γεννητικών οργάνων

Τεστ Παπανικολάου και δοκιμή ανθρώπινου θηλώματος (HPV)

Αυτά τα τεστ, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο μόνα τους όσο και σε συνδυασμό, μπορούν να οδηγήσουν σε έγκαιρη ανίχνευση και πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Αποτρέπουν την ασθένεια επειδή επιτρέπουν την ανεύρεση και θεραπεία μη φυσιολογικών κυττάρων πριν γίνουν καρκίνοι. Συνήθως συνιστάται ο έλεγχος να ξεκινάει από την ηλικία των 21 και να τελειώνει στην ηλικία των 65 σε γυναίκες που είχαν προηγουμένως επαρκή έλεγχο και δεν διαφέρουν διαφορετικά σε κίνδυνο για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Διακολπικό υπερηχογράφημα

Αυτό το τεστ απεικόνισης, το οποίο μπορεί να δημιουργήσει εικόνες των ωοθηκών και της μήτρας μιας γυναίκας, χρησιμοποιείται μερικές φορές σε γυναίκες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών (επειδή φέρουν επιβλαβή μετάλλαξη BRCA1 ή BRCA2) ή καρκίνου του ενδομητρίου (επειδή έχουν μια κατάσταση που ονομάζεται Σύνδρομο Lynch). Ωστόσο, δεν έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τους θανάτους από καρκίνο.

Δοκιμή CA-125

Αυτή η εξέταση αίματος, η οποία γίνεται συχνά μαζί με έναν υπερηχογράφημα του τραχήλου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προσπαθήσει να ανιχνεύσει τον καρκίνο των ωοθηκών νωρίς, ειδικά σε γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο της νόσου. Αν και αυτό το τεστ μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση του καρκίνου των ωοθηκών σε γυναίκες που έχουν συμπτώματα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση της υποτροπής του καρκίνου σε γυναίκες που είχαν προηγουμένως διαγνωστεί με τη νόσο, δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικό τεστ προληπτικού ελέγχου καρκίνου των ωοθηκών.

5. Καρκίνος προστάτη

Δοκιμή PSA

Αυτή η εξέταση αίματος, η οποία γίνεται συχνά μαζί με μια ψηφιακή ορθική εξέταση, μπορεί να ανιχνεύσει καρκίνο του προστάτη σε πρώιμο στάδιο. Ωστόσο, ομάδες εμπειρογνωμόνων δεν συνιστούν πλέον τακτική εξέταση PSA για τους περισσότερους άνδρες, επειδή πολλοί καρκίνοι προστάτη που εντοπίστηκαν με δοκιμές PSA δεν είναι θανατηφόροι και η έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία καρκίνων που ανιχνεύθηκαν PSA δεν έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την πιθανότητα θανάτου από καρκίνο του προστάτη.

6. Καρκίνος πνεύμονα

Υπολογιστική τομογραφία χαμηλής δόσης

Αυτή η δοκιμασία για τον έλεγχο του καρκίνου του πνεύμονα έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τους θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα μεταξύ των βαρέων καπνιστών ηλικίας 55 έως 74 ετών.

7. Καρκίνος ήπατος

Εξέταση αίματος άλφα-φετοπρωτεΐνης

Αυτό το τεστ χρησιμοποιείται μερικές φορές, μαζί με υπερηχογράφημα του ήπατος, για να προσπαθήσει να ανιχνεύσει καρκίνο του ήπατος νωρίς σε άτομα με υψηλό κίνδυνο της νόσου.

Διαβάστε περισσότερα άρθρα της Interamerican στο πλαίσιο της ευαισθητοποίησης κατά του καρκίνου:

Κατανοώντας πλήρως τον Καρκίνο

Διατροφή και καρκίνος: υιοθετούμε συνήθειες-συμμάχους στην πρόληψή του

Ασφάλεια Υγείας Bewell: Σύμμαχος ζωής ενάντια στον καρκίνο

Πώς να μιλήσουμε στα παιδιά μας για τη διάγνωση & πώς να στηρίξουμε τους αγαπημένους μας, αν νοσήσουν