Η Επιστημονική Ομάδα Ανάπτυξης μοιράζεται ιστορίες για τον «Οδηγό Διατροφής»

Το 2020 ήταν μία χρονιά με πολλά αλλαγές. Μέσα σε ένα περιβάλλον που όλοι κληθήκαμε να αλλάξουμε τις ζωές μας, κάποια πράγματα έμειναν, μένουν και θα παραμένουν σταθερά. Ορισμένες από αυτές τις σταθερές στη ζωή όλων μας είναι η οικογένειά μας, η αγάπη και το ενδιαφέρον που νιώθουμε ο ένας για τον άλλον, η διατροφή μας ώστε να είμαστε και να αισθανόμαστε υγιείς, αλλά και ο σεβασμός για το περιβάλλον και τον πλανήτη, όπως επηρεάζεται από τη διατροφή μας. Με βάση αυτό το σκεπτικό, η INTERAMERICAN είχε την ιδέα για τον «Οδηγό Διατροφής για όλη την Οικογένεια», τον οποίο δημιούργησε με το Ινστιτούτο Prolepsis. Ο «Οδηγός Διατροφής για όλη την Οικογένεια» αποτελεί την επικαιροποιημένη σύνοψη των Εθνικών Διατροφικών Οδηγών που είχαν εκδοθεί πριν από 4 έτη με εντολή του Υπουργείου Υγείας και έχουν υιοθετηθεί από το προαναφερθέν Υπουργείο αλλά και το Υπουργείο Παιδείας. Γι’ αυτό και η υλοποίησή του χρειάστηκε περίπου 2 χρόνια επιστημονικών μελετών.

Σε αυτό το άρθρο μπορείτε να «γνωρίσετε» την επιστημονική ομάδα, μέσα από τις ιστορίες που πλαισιώνουν η δημιουργία του Οδηγού.

Επιστημονική Υπεύθυνη

Αθηνά Λινού, MD, MPH, PhD, Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών & Πρόεδρος Ινστιτούτου Prolepsis

Συγγραφική ομάδα

• Κωνσταντίνα Ζώτα, Ειδικός Προαγωγής Υγείας - Ψυχολόγος, MSc, PhD, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν επιστημίου Αθηνών
• Κωνσταντίνα Ζώτα, Ειδικός Προαγωγής Υγείας - Ψυχολόγος, MSc, PhD, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν επιστημίου Αθηνών
• Χριστίνα-Μαρία Καστορίνη, Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, PhD, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
• Ματίνα Κούβαρη, Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, PhDc, Υποψήφια Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
• Κατερίνα Μπελογιάννη, Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, PhD, Διδάκτωρ του Kingston University London, Associate Fellow of the Higher Education Academy in the UK

Στην υλοποίηση του Έργου συμμετείχαν:

• Αφροδίτη Βελουδάκη, Ειδικός Επικοινωνίας της Υγείας, MSc, PhD, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Γενική Διευθύντρια Ινστιτούτου Prolepsis
• Γιάννης Κουτελίδας, ΜΑ, Συντάκτης, Ειδικός Επικοινωνίας

Ποια ευρήματα από τη δραστηριότητά σας στα σχολεία τα Ελλάδας σας οδήγησαν στη δημιουργία του Οδηγού;

Κωνσταντίνα Ζώτα: Η εμπειρία μας από τις εκπαιδευτικές δράσεις και τις ομιλίες που έχουμε υλοποιήσει σε σχολεία, τόσο σε γονείς, όσο και σε μαθητές όλων των βαθμίδων μας βοήθησε να κατανοήσουμε καλύτερα τις ανάγκες, αλλά και τις απορίες και τα θέματα που τους απασχολούν σε σχέση με τη διατροφή. Με βάση αυτή την πολύτιμη ανατροφοδότηση αναγνωρίσαμε σημεία στους Εθνικούς Διατροφικούς Οδηγούς που θα μπορούσαν να εμπλουτισθούν περισσότερο.

Χριστίνα-Μαρία Καστορίνη: Για παράδειγμα, συχνά ερχόμαστε αντιμέτωποι με ερωτήματα όπως «το γάλα μου κάνει κακό μετά από κάποια ηλικία;», «το κατσικίσιο γάλα είναι καλύτερο από το αγελαδινό;», «μπορώ ή όχι να καταναλώνω γλουτένη;». Από την άλλη πλευρά, βλέπουμε πως τρόφιμα που είναι τεκμηριωμένα επιβαρυντικά για την υγεία, και με αυτό εννοούμε ότι υπάρχει σημαντικός αριθμός μελετών που επιβεβαιώνει τη επιβλαβή δράση τους, όπως η ζάχαρη και το αλάτι, το επεξεργασμένο κρέας και τα αλλαντικά, δεν αποτελούν αντικείμενο προβληματισμού για τους περισσότερους, αν και θα έπρεπε. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα είναι πιθανό να θεωρούνται ακόμη και υγιεινές κάποιες επιλογές τροφίμων που κανονικά θα έπρεπε να αποφεύγονται.

Ποια είναι η σύντομη ιστορία του Οδηγού;

Κωνσταντίνα Ζώτα: Με αφορμή αυτόν τον παράδοξο τρόπο με τον οποίο αρκετοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται την υγιεινή διατροφή, και αποσκοπώντας στην δημιουργία ενός χρήσιμου εργαλείου με έγκυρες πληροφορίες και απαντήσεις για μικρούς και μεγάλους, διαμορφώθηκε ο «Οδηγός Διατροφής για όλη την οικογένεια». Μέσα από αυτό το έργο παρουσιάζουμε τις αρχές της υγιεινής διατροφής βήμα-βήμα, με πρακτικές συμβουλές για το πώς μπορούν να εφαρμόζονται στην καθημερινότητα, δίνοντας έμφαση εκεί που πραγματικά πρέπει να δοθεί βάσει της σύγχρονης επιστημονικής βιβλιογραφίας και απαντώντας σε διατροφικούς μύθους που συχνά μπερδεύουν.

Αθηνά Λινού: Ο «Οδηγός Διατροφής για όλη την οικογένεια» ήταν μια ευκαιρία για εμάς να εμπλουτίσουμε τους Εθνικούς Διατροφικούς Οδηγούς με ποικίλους τρόπους. Ο κυριότερος ήταν η αποτύπωση της πληροφορίας σε ένα εύχρηστο έντυπο που συγκεντρώνει διατροφικές συστάσεις για διάφορες ηλικιακές ομάδες, καλύπτοντας τις ανάγκες όλων των μελών μιας οικογένειας. Επίσης μας δόθηκε η δυνατότητα να συγκεντρώσουμε την τρέχουσα βιβλιογραφία και να επανεξετάσουμε τις διατροφικές συστάσεις με βάση τα νεότερα δεδομένα.

Γιάννης Κουτελίδας: Επιπλέον, στον νέο Οδηγό προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε μια πιο φρέσκια γραφιστική απεικόνιση των διατροφικών συμβουλών, με σκοπό να γίνει το έργο ακόμη πιο ελκυστικό για το ευρύ κοινό.

Ποιες ήταν οι επιστημονικές απαιτήσεις για την επικαιροποίηση;

Κατερίνα Μπελογιάννη: «Η επικαιροποίηση των διατροφικών συστάσεων είναι γενικά μια δύσκολη και απαιτητική εργασία. Θα λέγαμε ότι είναι ουσιαστικά η βάση του παγόβουνου του εν λόγω έργου, που αν και παραμένει αθέατη, αποτελεί το κύριο κομμάτι του. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε είναι μια χρονοβόρα, αλλά πολύ ενδιαφέρουσα διαδικασία που περιλαμβάνει την εύρεση και κριτική σύνθεση δεδομένων ερευνών που μελετούν τη σχέση της διατροφής με την υγεία. Με το πέρας αυτής της διαδικασίας, διαπιστώσαμε ότι η πλειονότητα των πιο πρόσφατων δεδομένων επιβεβαιώνουν τις υπάρχουσες διατροφικές συστάσεις. Ταυτόχρονα, όμως, ήρθαμε αντιμέτωποι με νέα δεδομένα τα οποία περίπου μία πενταετία μετά τη δημιουργία των Εθνικών Διατροφικών Οδηγών μας οδήγησαν στην τροποποίηση κάποιων συστάσεων. Για παράδειγμα, η σύσταση για την κατανάλωση αυγών δεν είναι πλέον τόσο αυστηρή, σε αντίθεση με την κατανάλωση αλκοόλ που θα πρέπει να περιορίζεται ακόμα περισσότερο.

Σήμερα που ο τρόπος ζωής μας έχει αλλάξει, η Μεσογειακή διατροφή παραμένει ίδια;

Ματίνα Κούβαρη: Φυσικά με την αλλαγή του τρόπου ζωής, υπάρχουν αλλαγές και στη διατροφή. Αυτό εξαρτάται και από τις διαθέσιμες επιλογές τροφίμων. Το πρότυπο της ελληνικής παραδοσιακής διατροφής δεν έχει αλλάξει, αλλά έχει αλλάξει ο τρόπος που το προσεγγίζουμε ή που θα έπρεπε να το προσεγγίζουμε. Το ερώτημα είναι αν όντως μπορούμε να προσαρμόσουμε την καθημερινή μας διατροφή και τον σύγχρονο τρόπο ζωής σε αυτό το πρότυπο. Εδώ είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι πρέπει να δίνουμε έμφαση στην ουσία της παραδοσιακής ελληνικής διατροφής, μιας διατροφής, δηλαδή, με βάση τρόφιμα φυτικής προέλευσης όπως φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης και όσπρια… ακόμα κι αν η συνταγή που μπορεί να ακολουθήσουμε είναι πιο μοντέρνα.

Αθηνά Λινού: Αξίζει να επισημάνουμε ότι οι συνθήκες της ζωής μας λόγω της πανδημίας COVID-19, κάνουν πιο επιτακτική την ανάγκη ενός αξιόπιστου Οδηγού Διατροφής. Η σωστή διατροφή βοηθά στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και με τον τρόπο αυτό στη θωράκιση της υγείας. Επιπλέον, λόγω του ότι ανά διαστήματα χρειάζεται να περνάμε περισσότερη ώρα στο σπίτι, είναι μια ευκαιρία να αξιοποιήσουμε τον Οδηγό και να αφιερώσουμε χρόνο τόσο στον εαυτό μας, όσο και στην οικογένειά μας δοκιμάζοντας να εφαρμόσουμε στην πράξη τις συμβουλές και τις υγιεινές συνταγές που μας παρουσιάζει και να καλλιεργήσουμε σε όλη την οικογένεια υγιεινές συνήθειες που θα μας ακολουθήσουν και μετά την πανδημία.

Ποιο είναι το μοντέλο της συνεργασίας μίας ομάδας πολλών διαφορετικών επιστημόνων, με βάση το παράδειγμα του Οδηγού Διατροφής;

Αφροδίτη Βελουδάκη: Ο γόνιμος διάλογος και η συνεργασία διαφορετικών ειδικοτήτων συμβάλλει στην αρτιότερη προσέγγιση του έργου από διαφορετικές οπτικές. Ειδικότερα στο έργο συμμετείχαν, διατροφολόγοι, ειδικός προαγωγής υγείας, ιατρός, ειδικός επικοινωνίας της υγείας και ειδικός επικοινωνίας. Κάθε μέλος της ομάδας λειτούργησε συμπληρωματικά, ώστε συμβάλλοντας με τις γνώσεις και την εξειδίκευσή του να επιτευχθεί όσο τον δυνατόν πιο ολοκληρωμένο αποτέλεσμα, τόσο αναφορικά με την επιστημονική προσέγγιση που ακολουθήθηκε όσο και ως προς τον τρόπο μετάδοσης και παρουσίασης της πληροφορίας στο κοινό.

Στον «Οδηγό Διατροφής για όλη την οικογένεια» θα βρείτε πρακτικές συμβουλές, εβδομαδιαία διαιτολόγια, οδηγίες για τις μερίδες και συνταγές, ανάμεσα σε πολλές ακόμα πληροφορίες που θα σας βοηθήσουν να είστε υγιείς και στο σωστό βάρος. Κατεβάστε τον από εδώ: