COVID-19: Όλα τα νέα επιστημονικά δεδομένα, από το Ινστιτούτο Prolepsis και την ομάδα της Δρ Αθηνάς Λινού

Απρίλιος 2021

Την ανάπτυξη του παρόντος κειμένου ανέλαβε η ομάδα Ιατρών του Ινστιτούτου Prolepsis, Σοφία Τζιρίτα, Αναστασία Πανταζοπούλου και τα μέλη της Επιστημονικής Ομάδας του Ινστιτούτου, Κατερίνα Κανδυλιάρη, ερευνήτρια και Αφροδίτη Βελουδάκη, ειδικός στην επικοινωνία της υγείας και Γενική Διευθύντρια του Ινστιτούτου, υπό την εποπτεία της Δρ. Αθηνάς Λινού, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προέδρος του Ινστιτούτου Prolepsis.

Η νόσος Coronavirus 2019 (COVID-19) που οφείλεται στον ιό SARS-CoV-2 εντοπίστηκε αρχικά στα τέλη του 2019 από τοπική επιδημία στην πόλη Wuhan της Κίνας. Από τότε, έχει επεκταθεί σε όλον τον πλανήτη και έχει εξελιχθεί σε πανδημία, αλλάζοντας τη ζωή όλων μας. Στην Ελλάδα, το πρώτο κρούσμα καταγράφηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020. Μέχρι σήμερα (30/4/2021), ο αριθμός των ανθρώπων που έχει τεκμηριωθεί ότι έχουν νοσήσει από τον ιό στη χώρα μας ξεπερνά τους 345.033. Ωστόσο, εκτιμάται ότι ο αριθμός αυτός μπορεί να είναι αρκετά μεγαλύτερος, λόγω των ασθενών που δεν εμφανίζουν συμπτώματα και παραμένουν ασυμπτωματικοί.

Από την αρχή της πανδημίας, και καθ’ όλη την εξέλιξή της, οι επιστήμονες καταβάλλουν συνεχείς προσπάθειες για να κατανοήσουν καλύτερα τον νέο αυτόν ιό και το πώς μπορούμε να προστατευτούμε από αυτόν. Έτσι, ένα χρόνο μετά την έναρξη της πανδημίας, υπάρχουν πολλά νέα δεδομένα που μας βοηθούν να λάβουμε πιο αποτελεσματικά μέτρα για την πρόληψη (εμβολιασμός, μέτρα προστασίας), τη διάγνωση (νέα συμπτώματα, τεχνικές διάγνωσης) και την αντιμετώπιση της νόσου και των συνεπειών της.

SARS-CoV-2 και άλλοι κορωνοϊοί

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), από την αρχή της πανδημίας, έχουν καταγραφεί περισσότερα από 130 εκατομμύρια κρούσματα COVID-19 παγκοσμίως και 3 εκατομμύρια θάνατοι. Στην Ελλάδα, οι θάνατοι ξεπερνούν τους 10.381 (δεδομένα μέχρι 30/4/2021).

Βάσει των δεδομένων αυτών, μπορούμε να υπολογίσουμε ή υπολογίζεται ή μπορεί να υπολογιστεί η θνητότητα, δηλαδή ο αριθμός των καταγεγραμμένων θανάτων λόγω της νόσου COVID-19, ανά αριθμό ατόμων που έχουν διαγνωσθεί με τη νόσο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η θνητότητα είναι περίπου στο 2%, ενώ στην Ελλάδα ανέρχεται στο 3%. Ωστόσο, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι αν λάβουμε υπόψη και τους ασυμπτωματικούς φορείς, ενδεχομένως τα ποσοστά αυτά να διαφοροποιούνται ελαφρώς.

Θα πρέπει να αναφέρουμε, ότι ο SARS-CoV-2 δεν είναι ο πρώτος κορωνοϊός, που μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ασθένεια στο αναπνευστικό μας σύστημα. Το 2002-2003, εμφανίστηκε ο «κορωνοϊός του σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου» Severe Acute Respiratory Syndrome, γνωστός ως SARS-CoV. Όταν τον Ιούλιο του 2003, ο ΠΟΥ κήρυξε το τέλος της επιδημίας του SARS, είχαν καταγραφεί συνολικά 8.096 κρούσματα σε 27 χώρες, με 774 θανάτους. Συνεπώς, η θνητότητα του ιού αυτού ήταν στο 9,6%. Το 2012, δέκα περίπου χρόνια μετά την εμφάνιση του SARS-CoV, εμφανίστηκε ένας ακόμα κορωνοϊός, που προκαλεί το «αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής» Middle East Respiratory Syndrome – coronavirus ή αλλιώς MERS-CoV. Έως και σήμερα, καταγράφονται σποραδικά κρούσματα του MERS-CoV, ενώ μέχρι τον Μάρτιο του 2021, είχαν καταγραφεί 2.574 κρούσματα και 885 θάνατοι. H θνητότητα επομένως από MERS είναι ακόμη υψηλότερη, καθώς ανέρχεται στο 34,4%.

Και οι δυο αυτοί κορωνοϊοί ευθύνονται για σημαντικές επιδημίες. Ωστόσο, από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε, πως η θνητότητα του νέου κορωνοϊού είναι μικρότερη σε σχέση με αυτή των SARS και MERS. Από την άλλη πλευρά όμως, ο αριθμός των κρουσμάτων της COVID-19, κυρίως λόγω της μεταδοτικότητας του ιού που την προκαλεί, παραμένουν εξαιρετικά υψηλά σε σχέση με άλλους κορωνοϊούς. Ως αποτέλεσμα, καθημερινά καταγράφονται παγκοσμίως χιλιάδες θάνατοι.

Οι ιός και οι μεταλλάξεις του

Όπως κάθε ιός, έτσι και ο νέος κορωνοϊός SARS-CoV-2, υφίσταται αλλαγές στο γενετικού του υλικού κατά τον πολλαπλασιασμό του, που ονομάζονται μεταλλάξεις. Από αυτές τις διαφορετικές μεταλλάξεις προκύπτουν νέα στελέχη. Οι μεταλλάξεις, μπορούν να επηρεάσουν το πόσο εύκολα μεταδίδεται ο ιός, αλλά και το πόσο βαριά μπορεί να νοσήσει κανείς. Παράλληλα, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να επηρεάσουν ακόμη και την ανίχνευση του ιού από τα διαγνωστικά τεστ που υπάρχουν στο εμπόριο. Επίσης, κάποιες μεταλλάξεις μελετώνται σε σχέση με την αποτελεσματικότητα διαθέσιμων εμβολίων ή χρησιμοποιούμενων θεραπειών.

Οι επιστήμονες, προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα και να αντιμετωπίσουν τα νέα στελέχη, μελετούν και αναλύουν το γενετικό υλικό του ιού και παρακολουθούν τη διασπορά του ιού και των νέων στελεχών. Σήμερα, πολλά νέα στελέχη του ιού έχουν μελετηθεί και έχουν ανιχνευτεί να κυκλοφορούν παγκοσμίως.

Κατά τους τελευταίους μήνες, τα στελέχη που έχουν απασχολήσει ιδιαίτερα τους επιστήμονες, καθώς φαίνεται να μεταδίδονται ευκολότερα από άνθρωπο σε άνθρωπο, είναι:

• Το στέλεχος Β.1.1.7 που αναγνωρίστηκε πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο το φθινόπωρο του 2020
• Το στέλεχος Β.1.351 που αναγνωρίστηκε πρώτα στη Νότια Αφρική, στις αρχές Οκτωβρίου 2020
• Το στέλεχος P.1 που αναγνωρίστηκε πρώτα στη Βραζιλία, στις αρχές Ιανουαρίου 2021
• Το στέλεχος B.1.427 και B.1.429 που αναγνωρίστηκε πρώτα στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ το καλοκαίρι του 2020

Παράλληλα, οι επιστήμονες παρακολουθούν τη διάδοση μεταλλάξεων όπως τα B.1.617 που εμφανίστηκε πρόσφατα στην Ινδία, B.1.526 που εμφανίστηκε αρχικά στην Νέα Υόρκη, B.1.525 που εμφανίστηκε αρχικά στη Νιγηρία και το Ηνωμένο Βασίλειο και P2 στη Βραζιλία.

Πολλές είναι οι έρευνες που μελετούν εάν τα διαθέσιμα εμβόλια εξακολουθούν να μας προστατεύουν από αυτές τις νέες μεταλλάξεις. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα διαθέσιμα εμβόλια, για την COVID-19, εξακολουθούν να είναι μερικώς προστατευτικά. Ωστόσο, οι έρευνες συνεχίζονται ώστε να προσδιορίσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια το επίπεδο της αποτελεσματικότητας των εμβολίων έναντι των νεών μεταλλάξεων.

Για τη δημιουργία του παρόντος αξιοποιήθηκαν περισσότερες από 40 επιστημονικές πηγές. Σκοπός της δημοσίευσης είναι να έχετε την απαραίτητη έγκυρη και αξιόπιστη ενημέρωση, για να μπορείτε να προστατεύσετε καλύτερα εσάς και τους κοντινούς σας ανθρώπους. Κατεβάστε εδώ ολόκληρη την έρευνα για να διαβάσετε τα νέα ερευνητικά δεδομένα γύρω από:

• Τη Μετάδοση
• Τη Διάγνωση
• Την Πρόγνωση και την πορεία της νόσου
• Τη θεραπεία για ασθενείς με ήπια συμπτώματα που δεν χρειάζεται να νοσηλευτούν
• Τη θεραπεία για ασθενείς που νοσηλεύονται
• Τις ειδικές θεραπείες
• Την πρόληψη

Για τη δημιουργία του παρόντος αξιοποιήθηκαν περισσότερες από 40 επιστημονικές πηγές, οι σημαντικότερες εκ των οποίων είναι: Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών – CDC, Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων - ECDC, Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας, Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία.