Άγχος και burn out: Τι κάνουν στην υγεία μας και πώς τα διαχειριζόμαστε;

Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται ότι το άγχος μπορεί να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία μας. Ταυτόχρονα, οι δύσκολες συνθήκες των τελευταίων ετών επιφέρουν  ως συνέπεια αγχώδεις διαταραχές σε ολοένα και περισσότερους συνανθρώπους μας. 

«Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι και το εργασιακό άγχος συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγαλύτερων προκλήσεων στον τομέα της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας. Επηρεάζουν σημαντικά την υγεία των ατόμων, των επιχειρήσεων και των εθνικών οικονομιών», Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία.

Ενώ το άγχος είναι ένα «φυσιολογικό» μέρος της ζωής όλων των ανθρώπων - πάντα θα υπάρχει άγχος και μάλιστα ένα συγκεκριμένο είδος του και βαθμός μπορεί να λειτουργήσει δημιουργικά – όταν αυτό «ξεφεύγει» δημιουργεί αμέτρητα προβλήματα. Προφανώς, επιδεινώνει την ποιότητα της προσωπικής και επαγγελματικής ζωής. Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι έχουμε άποψη πάνω σε αυτό. Αυτό όμως που πολλοί δεν γνωρίζουν, είναι σε ποιο βαθμό ευθύνεται μακροπρόθεσμα για την πρόκληση πολλών σοβαρών νοσημάτων και παθήσεων.

Σε αυτό το άρθρο θα διαβάσετε:

• Ποια η σχέση του άγχους με τις νόσους και τις παθήσεις που απειλούν τη ζωή; Γιατί τελικά είναι τόσο σημαντικό να το αντιμετωπίσουμε;
• Όταν θέλουμε να ανακαλύψουμε τις δικές μας στρατηγικές αντιμετώπισης του άγχους, από πού ξεκινάμε;
• Πώς θα κάνουμε την αντιμετώπιση του άγχους καθημερινότητα και τρόπο ζωής;
• Τέλος, ποιες τεχνικές μπορούμε να δουλεύουμε καθημερινά, ώστε να περιορίσουμε το στρες σε βάθος χρόνου

Γιατί είναι τόσο σημαντική η αντιμετώπιση του στρες και του burn out: 11 ιατρικά ευρήματα

Στην πρόληψη για την υγεία, η διαχείριση του άγχους είναι σχεδόν τόσο σημαντική όσο και τα check up σας. Εδώ, μερικοί λόγοι:

• Τα στρες αναφέρεται ως ο “σιωπηλός δολοφόνος” καθώς μπορεί να προκαλέσει καρδιαγγειακές νόσους, ψηλή πίεση, πόνο στο στήθος και ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς (Chilnick, 2008).
• Ένας τύπος διάχυτης αλωπεκίας είναι το αποτέλεσμα της τριχόπτωσης που προκαλείται από το άγχος που μπορεί να συμβεί μέχρι τρεις μήνες μετά από ένα αγχωτικό συμβάν (McEwen, 2003).
• Το άγχος πιστεύεται ότι αντιπροσωπεύει το 30% όλων των προβλημάτων υπογονιμότητας. Στις γυναίκες, το άγχος μπορεί να προκαλέσει σπασμούς στις σάλπιγγες. Στους άνδρες, μπορεί να επηρεάσει τον αριθμό των σπερματοζωαρίων και να προκαλέσει στυτική δυσλειτουργία (Bouchez, 2018).
• Το άγχος επιδεινώνει την ακμή. (Warner, 2002).
• Η κορτιζόλη, η ορμόνη του στρες έχει βρεθεί ότι προκαλεί τόσο τη συσσώρευση του κοιλιακού λίπους όσο και τη διόγκωση των λιπωδών κυττάρων προκαλώντας αυτό που αναφέρεται ως «άρρωστο» λίπος (Chilnick, 2008).
• Διαπιστώθηκαν συσχετίσεις μεταξύ του στρες και κορυφαίων αιτιών θανάτου, όπως καρκίνος, παθήσεις των πνευμόνων, καρδιακές παθήσεις, κίρρωση του ήπατος, ατυχήματα και αυτοκτονία (https://psychcentral.com/lib/how-does-stress-affect-us/)
• Στα παιδιά, το χρόνιο στρες επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξή τους, λόγω της μείωσης της αυξητικής ορμόνης στην υπόφυση (Van der Kolk, B. et. al., 2007).
• Σε περίπτωση χρόνιου στρες, οι κυρίαρχες ορμόνες απελευθερώνονται στον εγκέφαλό μας. Αυτές οι ορμόνες προορίζονται για βραχυπρόθεσμες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Σε περίπτωση που υπάρχουν για παρατεταμένες χρονικές περιόδους, μπορούν να συρρικνωθούν, να εξασθενήσουν και να εξοντώσουν εγκεφαλικά κύτταρα (Wallenstein, 2003).
• Το άγχος μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης θρόμβων αίματος, καθώς το αίμα προετοιμάζεται για τραυματισμούς. (Chilnick, 2008).
• Το χρόνιο άγχος μπορεί να προκαλέσει βλάβη στις αρτηρίες και τα όργανα. Αυτό συμβαίνει λόγω του πρηξίματος στο σώμα μας που προκαλείται από τις κυτοκίνες, αποτέλεσμα του στρες (McEwen, 2003).
• Το άγχος είναι επίσης υπεύθυνο για τη μεταβολή των επιπέδων σακχάρου στο αίμα μας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση, υπεργλυκαιμία, μεταβολές της διάθεσης και μεταβολικό σύνδρομο (“How Does Stress Affect Us?”, 2016).

4 γενικές συμβουλές για τη διαχείριση άγχους

Ο καθένας μας βιώνει το άγχος διαφορετικά. Καταλαβαίνοντας τον τρόπο που λειτουργεί σ΄εσάς βοηθά στην επιστράτευση των καλύτερων εργαλείων για την αντιμετώπισή του. Για να ξεκινήσετε, μπορείτε να θέτετε στον εαυτός σας 3 ερωτήσεις.

• Τι σας προκαλεί στρες; Είναι η δουλειά, η οικογένεια, οι προσωπικές σχέσεις ή κάποια άλλη από τις άπειρες πιθανές αιτίες;
• Ποια συμπτώματα σας προκαλεί; Ορισμένοι άνθρωποι αισθάνονται πίεση στο στήθος, άλλοι ταχυπαλμίες, άλλοι δυσκολία στην αναπνοή, άλλοι πόνους στο στομάχι κλπ. ή και συνδυασμούς.
• Ποια είναι η τακτική σας για να χαλαρώσετε; Πρέπει να αποφύγετε τις ανθυγιεινές επιλογές όπως τη φαρμακευτική αγωγή, το αλκοόλ ή την υπερκατανάλωση τροφής. Αφού βρείτε τις υγιείς στρατηγικές θα πρέπει να τις εξασκείτε σχεδόν καθημερινά. Με την πάροδο του χρόνου, η πρακτική, σας θα αποφέρει αποτελέσματα.

Διαχείριση άγχους: ποιες τεχνικές εξασκούμε καθημερινά

Ένα πρόβλημα με τις υγιείς στρατηγικές αντιμετώπισης του στρες, είναι ότι συχνά δεν « δουλεύουν» άμεσα. Απαιτείται κάποια μέθοδος και πειθαρχία για να μπορέσουν να μας ηρεμήσουν όταν το χρειαζόμαστε πραγματικά: 

Εάν αισθάνεστε ότι οι μύες σας είναι τεταμένοι κατά τη διάρκεια της ημέρας, κάντε ένα διάλειμμα. Εισπνεύστε, κρατήστε την ανάσα σας για ένα δευτερόλεπτο και στη συνέχεια εκπνεύστε αργά, όσες φορές χρειαστεί. Πιθανόν να πρέπει να βγείτε για μία σύντομη βόλτα. Η υιοθέτηση αυτής της συνήθειας μακροπρόθεσμα θα σας βοηθήσει πολύ στη συνολική απεμπλοκή σας από το στρες. 

#6. Δεν δεσμευόμαστε για υπερβολική δουλειά

Αντί να ψάχνετε τρόπους για να συμπιέσετε περισσότερες δραστηριότητες την ημέρα, βρείτε τρόπους για να μειώσετε. Κάντε το χωρίς ενοχές, γιατί κάτι τέτοιο σημαίνει ότι μπορείτε να κάνετε καλύτερα αυτές που έχετε ήδη αναλάβει. Προγραμματίστε όλα όσα πρέπει να κάνετε και … αρνηθείτε τα υπόλοιπα. 

#7. Γελάμε

Το γέλιο απελευθερώνει ενδορφίνες. Επιπλέον ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και ανακουφίζει τους πόνους.

#8. Τρώμε λίγη μαύρη σοκολάτα

Στη δύσκολη στιγμή, η μαύρη σοκολάτα έχει βρεθεί ότι μειώνει τις ορμόνες του στρες.

• Αποδεχτείτε ότι στη ζωή θα προκύπτουν καταστάσεις που σας αγχώνουν
  Να περιμένετε τις αλλαγές. Στο εύρος της ζωής μας, θα μας συμβούν τα πάντα. Ένα μεγάλο, πιεστικό έργο στην εργασία είναι στο πρόγραμμα – όπως επίσης και η ανταμοιβή αφού ολοκληρωθεί. Πιθανές αλλαγές στις σχέσεις μας και η αποχώρηση αγαπημένων προσώπων επίσης θα προκύψουν. Τα παιδιά θα αρρωστήσουν αρκετές φορές. Τα περιστατικά που μπορεί να μας αγχώσουν είναι οπωσδήποτε πολλά. Το να τα λάβουμε ως δεδομένα θα μας βοηθήσει να τα αντιμετωπίσουμε πιο ψύχραιμα, όταν έρθει η ώρα τους.
• Σκεφτείτε ψύχραιμα…
  … ακόμα κι αν δεν αισθάνεστε ψύχραιμοι. Κανείς δεν μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα, ωστόσο μπορεί να επέμβει στον τρόπο που σκέφτεται για αυτήν. Το «αυτό δε γίνεται» μπορεί να αντικατασταθεί με το «τι μπορεί να γίνει γι’ αυτό;». Τι θα ήταν για εσάς το ιδανικό στη δεδομένη κατάσταση; Πόσο από αυτό το ιδανικό είναι εφικτό να υλοποιηθεί; Εκτιμήστε τον εαυτό σας για αυτό ακριβώς που μπορεί να κάνει και μην επωμίζεστε τύψεις για όσα δεν μπορείτε ή δεν θέλετε να κάνετε.

Το άγχος έχει έναν τρόπο να επιστρέφει συχνά στη ζωή μας και να τη δυσκολεύει. Όμως, έχουμε πολλά εργαλεία για να περιορίσουμε τη δύναμή τους. Η εξάσκησή τους αξίζει γιατί κερδίζοντας διαρκώς περισσότερη ηρεμία και ψυχραιμία, κερδίζουμε ξεκούραση, αυτοπεποίθηση, ευτυχία, περισσότερη και καλύτερη ζωή.